Vogels, vulkanen en leguanen
Alsof je de prehistorie binnenstapt. Uitgestrekte lavavelden met slechts een enkele cactus als begroeiing. Met trage bewegingen kruipt er een grote, gelige landleguaan voorbij. Zo dichtbij, dat je de schubben op zijn huid kunt zien. Zijn vel rimpelt als hij zijn voeten van de ene lavabrok naar de andere verplaatst. Echte vijanden heeft hij niet. Als wij op zijn pad staan, schuift hij met zijn hoofd op en neer en maakt hij stampende geluiden met zijn poten. Plotseling zet hij zijn spurt in en drijft ons groepje uit elkaar. Heel brutaal frontaal in de aanval.
Even rustig loopt hij daarna weer verder, terwijl wij ons opnieuw verbazen hoe bijzonder het is om dieren van zo dichtbij in hun natuurlijke omgeving te kunnen observeren.
Kassa
Om de Galapagos eilanden te bezoeken, moeten we flink wat geld neertellen. Maar toch willen we graag, om met eigen ogen de eilanden en de dieren te zien, waarop Darwin zijn evolutietheorie baseerde. De eilanden liggen zo'n 800 kilometer uit de kust, dus vliegen is de enige haalbare mogelijkheid. Kassa. Natuurlijk zijn de eilanden tot nationaal park verklaard en dat is maar goed ook. Kassa. De eilanden liggen niet allemaal even dicht bij elkaar en aangezien infrastructuur bijna geheel ontbreekt is een boot het aangewezen vervoermiddel. Kassa. We boeken een heel verzorgde cruise op de Tropic Sun, waarmee we in acht dagen zo'n 10 eilanden aan doen. Ting ting.
Ceviche
We zijn erg blij dat Hester en Tjeerd tegelijkertijd met ons gaan, gezien de bedragen vrezen we namelijk dat het gezelschap voornamelijk zal bestaan uit wat oudere, rijke Amerikanen. Die vrees blijkt niet geheel ongegrond. De ontvangst is goed, we hebben een mooie hut met eigen badkamer en warm water. De eerste lunch is meteen enorm uitgebreid en ziet er heerlijk uit. Helaas zijn we bijna allemaal wat ziekjes van de ceviche van gisteren. Dat typische gerecht van rauwe gemarineerde vis..... Daarnaast word ik van de golven in de haven van Puerto Ayora al zeeziek. Eigenlijk kan alleen Hester echt genieten van van het heerlijke eten. Gelukkig is er een middagprogramma op het eiland en heb ik weer vaste grond onder mijn voeten.
Reuzeschildpadden
Eigenlijk zijn de Galapagos eilanden beroemd geworden om hun uitgebreide verzameling reuzeschildpadden. De evolutietheorie laat meteen zijn werking zien. Op elk eiland verschillen de schildpadden een klein beetje. Elke subsoort heeft zich in vergaande mate aangepast aan de natuurlijke omstandigheden. Hoog- of laagland, zon of schaduw, zachte of harde bodem, veel of weinig vocht, elke omstandigheid heeft ervoor gezorgd dat de dieren in de loop van duizenden jaren zijn geworden tot wat ze nu zijn. Helaas heeft de invloed van menselijk handelen een vergaande impact gehad op de aantallen en overlevingskansen van de schildpadden. Gelukkig is twee decennia geleden van de toen nog bestaande soorten een aantal overgebracht naar een onderzoekscentrum. De hele middag dwalen we hier rond en voor ons zijn de verschillende schildpadden bijna niet van elkaar te onderscheiden.
Lonesome George
Het blijkt dat er van een bepaalde subsoort nog slechts één exemplaar over is. Lonesome George is zijn naam en hij is al meer dan honderd jaar oud. Er zijn twee vrouwtjes gevonden van een subsoort dat het meest lijkt op het soort van George en die leven bij hem in het centrum. Helaas heeft George in de afgelopen 20 jaar nog geen belangstelling getoond dus de kans op voortplanting en dus op voortbestaan van deze soort wordt als nihil beschouwd. Met broedmachines worden vele andere soorten tegenwoordig wel tegen uitsterven beschermd. De programma's lopen inmiddels zo lang dat op sommige eilanden met succes de oorspronkelijke soort weer is geherintroduceerd. Dit kan alleen maar als de leefomstandigheden op het eiland weer zijn teruggebracht in de oorspronkelijke staat.
Geiten
Wat dat inhoudt, maken we de volgende dag in levende lijve mee. We bezoeken Isla Isabela, een van de weinige eilanden waar nog steeds reuzeschildpadden voorkomen. Aangezien we in het onderzoekscentrum zowat met onze neus tegen de schildpadden aan hebben gezeten, verheugen we ons er op ze in hun natuurlijke omgeving te zien. Het enige dat we echter aantreffen is lege schilden en witte botten van overleden schildpadden. Hun omvang is, of was eigenlijk, enorm. Sommigen zijn bijna een meter hoog. Het is een nare aanblik. Wat we wel in grote getalen zien zijn heel veel bijzonder grote geiten!
Concurrentie
Ooit zijn op Isabela drie geiten geintroduceerd door mensen. Zonder natuurlijke vijanden en met een overvloed aan eten hebben de geiten zich enorm vermenigvuldigd. Hun aantal wordt nu op meer dan 20.000 stuks geschat. Ze zijn in de loop van de tijd ook uitgegroeid tot het formaat kleine koe. De geiten eten in hoog tempo het voedsel van onder andere de schildpadden op. Daarnaast zorgt de afgenomen vegetatie voor een gebrek aan schaduw en vocht. De schildpadden worden steeds verder de hellingen van de vulkanen op gedreven. Bovendien verwoesten de geiten met hun graasgedrag de nesten van de schildpadden, waardoor veel eieren het niet overleven. Er zijn in het verleden zelfs foto's gemaakt van geiten die op een schildpad stonden om zo bij hogere takken te kunnen komen!
Jagen
Hoewel er druk wordt gewerkt aan het uitroeien van de geiten, blijkt deze taak niet mee te vallen. Het terrein is onherbergzaam, waardoor het jagen bemoeilijkt wordt. Bovendien zijn de geiten de enige dieren op de Galapagos die bang zijn voor mensen. Gelukkig is de reuzeschildpad een van de weinige dieren die we niet -in het wild- hebben gezien. Want voor de rest hebben we alles gezien en ook van zeer dichtbij. Net als destijds bij de Berggorilla's in Oeganda moeten we ook hier een paar meter afstand houden, maar soms is dat bijzonder moeilijk. Er zijn plaatsen waar het zo vol ligt met zeeleeuwen en zeeleguanen, dat je heel voorzichtig moet rondlopen anders trap je erop. Sommige vogels kunnen we moeilijk fotograferen, omdat ze op de lens landen of er te dicht voor gaan zitten. Een luxeprobleem.
Gevecht
De zeeleguanen zijn fanatieke wezens. De ene soort valt niet op tussen de zwarte lavastenen, terwijl andere soorten door de aanwezigheid van bepaalde algen en mineralen in het water prachtig rood en groen gekleurd zijn. Ze eten tijdens het zwemmen, verder zonnen ze vooral heel veel en spuit er regelmatig een staal zout vocht uit hun neus. Als je op de rotsen hurkt zie je overal om je heen bergen leguanen liggen. Hun nekstekels steken scherp af tegen de strakblauwe lucht. Zo af en toe worden er een paar mannetjes pissig en gaan een gevecht aan. De mannetjes duwen elkaar met veel vertoon heen en weer en door de scherpe lavaranden worden hun hoofden tot bloedens toe opengehaald. Totdat de verliezer afdruipt.
Walvissen
Het programma is zo samengesteld dat we zoveel mogelijk 's nachts varen. Overdag bezoeken we de eilanden, alwaar we een wandeling maken, soms maken we een boottochtje met de kleine bootjes vlak langs de kust of we gaan snorkelen. Af en toe moeten we ook overdag een stuk overbruggen om van het ene eiland naar het andere te komen, maar ook dan scheren de vogels over de boot. Terwijl we lekker op het zonnedek liggen, wordt er omgeroepen dat er dolfijnen zijn gesignaleerd. Misschien wel dertig springen er vol enthousiasme voor de boeg in en uit het water. Wat een snelheid en wat een gratie hebben deze dieren. De volgende dag is het weer raak. Nu zijn het walvissen. De kapitein laat in zijn enthousiasme het grote schip 180 graden draaien. Niet goed voor de maag, maar wel voor het oog. In de verte zien we de walvissen helemaal uit het water komen, maar ook zwemmen ze vlak voor de boeg langs en zien we hoe enorm hun afmetingen zijn. Een paar maanden geleden hebben we al zoveel walvissen gezien in Zuid-Afrika, maar deze indrukwekkende dieren gaan op de een of andere manier nooit vervelen.
Koude stromen
Het is prachtig om de dieren te observeren vanaf de boot, maar het is nog veel gaver om met ze in het water te liggen. Het weer is prachtig, de felle zon op de evenaar brandt onbarmhartig op onze roze velletjes en de hitte die uit de zwarte lavastenen straalt is zelfs op het einde van de dag nog enorm. Ondanks dat de Galapagos eilanden op de evenaaar liggen is het zeewater koud, heel erg koud. Zowel de koude atlantische onderstromen als de ijskoude arctische stromen van de zuidpool, komen hier samen. Toch waag ook ik me in het water en wordt onmiddellijk beloond. De zeeleeuwen zijn erg nieuwsgierig en schieten aan alle kanten om je heen. Ik kan niet met ze meezwemmen, want ze zijn veel te snel. Bovendien gaan ze ook flink de diepte in, wat ik me niet zie doen met mijn snorkeltje.
Zeeschildpadden
In de vage stralen van de zon onder water zie ik als in een film een grote zeeschildpad voorbij glijden. Zijn poten bewegen traag heen en weer en de snelheid die hij daarmee maakt is veel hoger dan je zou verwachten. Net als ik er achteraan wil zwemmen komt er een beest met hoge snelheid op me afzoeven. Voor mijn gevoel slechts op centimeters afstand van mijn masker buigt hij opeens af naar links. Een zeeleeuw. Onder mij buitelt hij rond en zwemt hij rondjes met zijn maatjes. Ik weet niet waar ik overal moet kijken. Terwijl ik meerdere schildpadden achter elkaar zie zwemmen, roept Johan dat er roggen te zien zijn. Het zijn Gevlekte Adelaarsroggen. Niet zo groot als een Mantelrog, maar toch zweeft er een gevleugelde vis van een meter doorsnee onder water. Het blijkt er overigens niet één te zijn, maar een hele school en ik zie overal om me heen de zwarte vleugels door het water bewegen.
Koteletjes
Eigenlijk ben ik nog niet bekomen van al die wondere beelden onder water. Op het strand doe ik m'n snorkel af en ik loop voorzichtig tussen de kuilen waar de zeeschildpadden hun eieren in hebben gelegd, als er een gejoel en geschreeuw vanuit de bosjes achter mij klinkt. Met veel bombarie worden er twee geiten over het strand gesleept. De bemanning van een van de boten heeft een heerlijk maal voor zichzelf gevangen. Op zich doet het me deugd dat er weer twee geiten minder zijn, al lijkt het me niet verstandig om die beesten tussen de snorkelende mensen in de baai te verzuipen. Ik zie behoorlijk wat geschokte hoofden om me heen. Onze gids grijpt in en de geiten worden in een bootje geladen. Hij vertelt ons dat het is toegestaan om op geiten te jagen, maar niet in het bijzijn van toeristen.
Blauwe voeten
Op de eilanden Seymour, San Cristóbal en Española zien we met name vogels. Ondanks dat wij niet bepaald fanatieke vogelaars zijn in het dagelijkse leven, kijken we hier onze ogen uit. Er zijn alleen al meer dan tien unieke vinkensoorten, die Darwin ook heeft gebruikt voor zijn evolutietheorie. Vinken die op de grond leven en op de camera tjoepen, mangrovevinken, boomvinken en vinken die in de cactussen leven. Ook de cactussen verschillen per eiland, want daar waar ze gegeten worden hebben ze harde stammen en zijn ze zo groot als bomen geworden, daar waar ze niet gegeten worden zijn ze zacht en slechts zo groot als een struik. Eigenlijk trekt de albatros de meeste aandacht. Met hun enorme vleugels vliegen ze telkens laag over. Ze landen niet vaak want ze zijn zo onhandig groot dat ze de lucht bijna niet inkomen. De hele wereldpopulatie van Waved Albatrossen broedt op Isla Espaõla. Van een afstand zien we een Albatros echtpaar op de grond paargedrag vertonen. Ook de Blauwvoet Jan van Genten met knalblauwe poten zijn mooi om te bekijken. Ook hier moeten we oppassen waar we stappen. Overal zitten Jan van Genten te broeden.
Blaaskaak
Ondertussen zitten de mannelijke Fregatvogels in de bomen te lonken naar overvliegende vrouwtjes. De mannetjes hebben een felrode keelzak die ze in het paarseizoen opblazen tot de grootte van een voetbal. De mannen bouwen het nest, zetten een keel op en hopen op die manier een vrouwtje te imponeren. Prachtig om te zien. Ook zitten hier Galapagos-pinguins. Het is de enige soort pinguin die zo dicht bij de evenaar voorkomt en van origine waarschijnlijk afkomstig uit Patagonië. Dat brengt ons meteen bij de theorie van de Galapagos eilanden. Die avond krijgen we een lezing en zo komen we niet alleen meer te weten over de dieren, maar ook over het ontstaan van de Galapagos eilanden.
Schuivende vulkanen
De eilanden zijn onstaan door vulkanische uitbarstingen. Doordat de aardkorst schuift, wordt er bij elke nieuwe eruptie een nieuw eiland gevormt. Fernandina, het jongste en meest westelijke eiland is vulkanisch nog erg actief, terwijl de oudste eilanden uitgeblust en afgesleten zijn. De meest gangbare theorie is dat een aantal dieren hier per ongeluk terecht is gekomen. Met de wind of de golven meegevoerd. Veelal vogels en reptielen, die in moeilijke omstandigheden kunnen overleven. De dieren hadden geen natuurlijke vijanden en hebben zich volop voort kunnen planten en zich daarbij per eiland aangepast aan de omstandigheden. Als er per ongeluk dieren op de Galapagos zijn aangekomen is het toch vreemd dat er op elk eiland schildpaden voorkwamen. Onze gids oppert de theorie dat er wellicht een moment is geweest waarop de zee zo laag heeft gestaan dat dieren konden overlopen en gevangen kwamen te zitten op een bepaald eiland toen het water weer omhoog kwam. Men is er nog niet helemaal over uit.
De nacht
De ondergaande zon zet de vulkaantoppen in een roodpaarse gloed. De Galapagos Havik kijkt als versteend toe terwijl de leguanen zich verschikken om de laatste stralen mee te kunnen pikken. De jonge zeeleeuwtjes worden door hun moeders opgehaald bij de crèchepoel, terwijl de grote mannelijke zeeleeuw met opgezette borst nog steeds zijn harem bewaakt. De Flightless Cormorantvogel spreidt zijn kleine vleugels uit, zodat die nog even kunnen drogen. Behalve het geritsel van de dieren en het bonken van de golven is er niets te horen. Het silhouet van de Tropic Sun is nog net zichtbaar in de verte. De Galapagos maken zich op voor de nacht.
Veel te snel is het einde van deze bijzondere natuurcruise in zicht. Johan neemt tijdens een scubaduik nog een extra kijkje in de wondere onderwater wereld. Helaas ziet hij niet de school Hamerhaaien voorbij komen, omdat hij te veel in beslag wordt genomen door de enorme Galapagos Haai in zijn vizier. Maar dan zit het er echt op. Alsof we een week lang live in een uitzending van Discoverychannel hebben gezeten!
|
