Sanitaire stop
Toiletbezoek is voor de meeste mensen een natuurlijke,
dagelijkse bezigheid. Zeker niet de moeite waard om er een stuk
over te schrijven. Maar in China is het de moeite waard om er iets
langer bij stil te 'staan'. 
In onze gesprekken komt het dagelijkse ritueel van de toiletgang
regelmatig ter sprake en dan specifiek de omstandigheden waaronder
deze plaatsvindt. Telkens ga je er vanuit dat je nu het ergste wel
weer hebt meegemaakt. Maar het blijkt dat het steeds weer viezer,
gekker en amusanter kan.
Openbaar toilet
Direct na binnenkomst in China viel het ons op dat er zo ontzettend
veel toilethokjes langs de weg staan. De reden dat je aandacht daar
zo op wordt gevestigd, is dat de doordringende toiletwalm al ver
van te voren de bus intrekt. Even later paseer je dan het zo kenmerkende
toilethokje. Naarmate we langer in China zijn beseffen we de reden
van deze overmaat aan toiletten. Bijna alle toiletten zijn openbaar.
Woonhuizen, winkels, restaurants, cafe's en kantoren hebben zelden
een eigen toilet. Iedereen maakt gebruik van deze 'openbare' toiletten.
Langs de weg is het trouwens ook wel nodig dat er veel toilethokjes
zijn. Het feit dat de Chinezen zo ontzettend veel eten tijdens de
vaak lange busreizen, leidt namelijk tot een frequent toiletbezoek.
Ik kan je verzekeren dat het geen feest is als je achteraan de rij
staat, maar ook als je probeert een van de eerste te zijn ben je
niet blij. Een Chinees toilet kan niet worden doorgespoeld en als
dat wel kan, doen de chinezen dat niet. Als je als laatste in een
rij van 80 mensen bent, wordt de stank al ondraaglijk voordat de
rij in de buurt van de ingang is gekomen. De tactiek om als een
van de eerste te gaan is om privacy reden ook geen goede. Ze staan
niet alleen voor je hurkplek, maar ze staan ook vaak al met een
been binnen.
Diverse varianten
Bijna alle toiletten zijn hurktoiletten. Als er al scheidingsmuren
zijn tussen de hurkplekken, zijn ze slechts halfhoog; als je gehurkt
zit komt je hoofd er net niet of net wel bovenuit. In principe heeft
een toilet in China geen deur. Wel zo praktisch, want het toilethokje
is vaak zo ondiep, dat je hoofd aan de voorkant uitsteekt. In guesthouses
zijn de hurkers van het geciviliseerde soort, namelijk een emaile
bak met een heel groot gat aan de voorkant. Het gemiddelde wegtoilet
kent enkele primitieve varianten. De verticale en de horizontale
gleuf, soms betegeld, maar ook wel gleuf in de klei. Op de verticale
gleuf hurk je met je gezicht naar voren. De gleuf is van voren ondiep
en loopt naar achteren schuin naar beneden. Lemen varianten worden
nooit gespoeld, betegelde varianten worden enkele keren per dag
met emmers water doorgespoeld. Al het materiaal (papier, maandverband
en drollen) blijft voorin de gleuf hangen. Op de horizontale gleuf
moet je dwars plaatsnemen. Men kijkt dus tegen je zijkant aan. Soms
loopt er een stroompje water doorheen, dan is het zak om op de eerste
plek plaats te nemen. Hoewel iedereen je dan ziet zitten, drijven
dan in elk geval niet andermans uitwerpselen onder je door!
Gemengd bedrijf
Naast deze regulieren varianten, tref je ook nog extremen aan. Bovendien
kent elke variant zijnn eigen problemen. In de horizontale gleuven
gooit men blijkbaar geen toiletpapier. Maar een emmertje ontbreekt
vaak, waardoor toiletpapier en maanverband in de hoek worden gegooid.
In de lemen uitvoeringen ontbreken vaak de tussenschotjes. Als je
dan als een van de laatsten komt, zitten er alleen nog degenen die
hun grote behoefte moeten doen. Qua geluid en geur niet de juiste
timing. Als je in een ondiepe variant zit (waar je hoofd buiten
de schotjes steekt) om zelf je grote behoefte te doen, dan heb je
kans dat degene die naast je zit een gezellig gesprekje met je begint.
Als het erg druk is tijdens een busstop staan ze echt letterlijk
met een been in je hokje. Wanneer je opstaat om je broek op te hijsen,
zijn ze al bijna achter je gehurkt. We hebben ook nog de extreme
uitzonderingen. De betonnen bak met oude zeik op het mannentoilet,
waar je lekker in mag spatteren/plassen. Ook had Johan eens diaree
en moest hij tot driemaal toe op dezelfde berg met maden. Een keer
was de geur van de toilet zo afschuwelijk, bijna niet meer menselijk
naast het toilethokje was de varkensstal. Beiden mondden uit in
dezelfde goot acher het hokje. Echt een gemengd bedrijf.
Positieve varianten zijn de doorspoeltoiletten (als je voorganger
heeft doorgespoeld) en de toilet van het Halfway Guesthouse in de
'Tiger Leaping Gorge' (verhaal China 4). Op de steile helling viel
alles door de gleuf zo'n 1500 meter omlaag. De stank bleef daardoor
niet hangen en het uitzicht op de Jade Dragon Snow Mountain was
fenomenaal.
|
